یادداشت/ نبایدهای انتخابات

 مسعود رضائی فعال و کارشناس امور سیاسی نوشت: با گذشت حدود چهل و پنج سال از انقلاب اسلامی و برگزاری دهها دوره انتخابات در عرصه‌های مختلف، ما مردم ایران اینک مجموعه‌ای گرانقدر از تجربیات انتخاباتی را در اختیار داریم که در آن تلخی‌ها و شیرینی‌های متعدد و گوناگونی به چشم می‌خورد. این جمله حکیمانه، بسیار معروف است که ملتی که از تجربیات خود درس نگیرد، ناچار به تکرار آنها خواهد بود. بنابراین با توجه به برخی تلخی‌هایی که در بعضی دروه‌های انتخاباتی روی داده و حاصل انتخابات را که می‌توانست به نفع ملت ایران باشد، ضایع ساخته و کام دشمنان را به جای کام ایرانیان شیرین ساخته، جا دارد امروز که در آستانه برگزاری چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری قرار داریم، با بهره‌گیری از این تجربیات، به نحوی رفتار و عمل کنیم که دیگر شاهد آن تلخی‌ها و ضایع شدن‌ها و دشمن‌شادی‌ها نباشیم. بر این اساس، جا دارد به موارد ذیل توجه شود:

1- فرض بر این است که تمامی کاندیداهای ریاست جمهوری، پیش از ثبت نام و ورود به این عرصه، قانون انتخابات را بخوبی مطالعه کرده‌اند و با کلیات و جزئیات آن آشنایی کامل دارند و با پذیرش بی‌قید و شرط تمامی اصول و بندهای آن، اقدام به ثبت نام کرده‌اند. این بدان معناست که این عزیزان در تمامی مراحل، و نه فقط در نقطه آغاز و ثبت نام، خود را مقید و متعهد و ملتزم به رعایت قانون انتخابات می‌دانند و هرگز در هیچ مرحله‌ای از انتخابات قول و فعل خارج از قانون نخواهند داشت. به عبارت دیگر هیچیک از کاندیداهای ریاست جمهوری حق ندارد «من» را جایگزین «قانون» کند. این نکته باید برای همه روشن و مبرهن باشد.

2- در قانون انتخابات، حقوق کاندیداهای ریاست جمهوری کاملاً مشخص است ازجمله حق نظارت بر صندوق‌های رأی، نحوه رأی‌گیری، شمارش آرا در محل، تجمیع آرا در مراکز مربوطه و اعلام نتیجه توسط مسئولان. هیچکس حق ندارد کوچکترین خللی در اجرای این حق کاندیداها به وجود آورد. مسئولان عالی انتخابات باید با نظارت دقیق و بلکه وسواس‌گونه بر این امر، ضمن فراهم آوردن حداکثر امکان نظارت کاندیداها بر روند انتخابات از ابتدا تا انتها، راه را بر هر گونه شبهه‌ و شائبه و شک و تردید و اتهام در روز بعد از رأی‌گیری ببندند. اطلاع رسانی دقیق و مستمر به افکار عمومی در این زمینه توسط ستاد انتخابات کشور و نیز صدا و سیما، از امهات امور است که به هیچ وجه نباید از آن غفلت شود.

3- کاملاً طبیعی است که کاندیداها در دوره تبلیغات انتخاباتی، در چارچوب اخلاق و قانون، به تبلیغ و ترویج برنامه‌‌های خود در رسانه‌ها و اجتماعات بپردازند و توجه بخش‌هایی از جامعه را به خود معطوف دارند. از طرفی حضور کاندیداها در میان هواداران خود در شهرها و مناطق مختلف، همواره با شور و هیجان بسیار زیادی همراه است که می‌تواند فضای ذهنی خاصی را بر آنها غالب سازد و نتیجه‌گیری‌های غیرواقعی را برای آنها در پی داشته باشد. بر این اساس، تذکر این نکته ضرورت تام دارد که همه کاندیداها حق دارند به پیروزی خود در انتخابات امیدوار باشند اما هیچیک از کاندیداها حق ندارد خود را پیروز قطعی و حتمی انتخابات بداند. این خطرناکترین تصوری است که می‌تواند در ذهن یک کاندیدا شکل بگیرد.

4- معمولاً با آغاز روند انتخابات ریاست جمهوری، یعنی از همان هنگام ثبت نام کاندیداها تا روز رأی‌گیری، شاهد انجام نظرسنجی‌های گوناگون از سوی مراکز مختلف و متعدد هستیم. فارغ از این که این نظرسنجی‌ها تا چه حد مبنای علمی و صحیح دارند و نیز فارغ از این که آیا آنچه انجام می‌شود، نظرسنجی است یا نظرسازی، هیچیک از کاندیداها حق ندارند بر مبنای این گونه آمار و ارقام، خود را رئیس جمهور آینده ایران بداند. در واقع اگر قرار بود این نظرسنجی‌ها، ملاک و معیار تعیین رئیس جمهور آینده باشند، دیگر چه لزومی به برگزاری انتخابات وجود داشت؟

5- تردیدی نیست که در روز جمعه 8 تیر ماه، و در جریان رأی‌گیری در سطح کشور، آمار و اطلاعاتی از سوی ستادهای انتخاباتی هر یک از کاندیداها به سمع و نظر آنها خواهد رسید. اما هیچیک از کاندیداها حق ندارد بر مبنای اطلاعات واصله از سوی هواداران و ستادهای انتخاباتی خویش، در ساعات پایانی شب و حتی در زمانی که هنوز رأی‌گیری به پایان نرسیده، خود را پیروز قطعی انتخابات اعلام کند و وعده برگزاری جشن پیروزی به هواداران خود بدهد. 

6- برگزاری سالم و پاکیزه انتخابات، هدف و آرزوی همه مسئولان و مردم ایران است اما به هرحال ممکن است خواسته یا ناخواسته تخلفاتی در جریان انتخابات روی دهد که مرجع رسیدگی به شکایات و روند رسیدگی به آنها، در قانون انتخابات مشخص شده است. بنابراین هیچیک از کاندیداها حق ندارد، خود را هم مرجع طرح شکایت، هم مرجع رسیدگی به شکایت و هم مرجع اعلام نتیجه شکایت بداند و بر این مبنا شخصاً حکم صادر کند. این رفتار، بی‌تردید یک رفتار ناپسند و غیرمنطقی است و یک تهدید جدی برای جمهوریت نظام محسوب می‌شود. 

7- هر یک از کاندیداهای ریاست جمهوری، زاده و اهل یک استان و یک منطقه هستند و چه بسا بواسطه وصلت، داماد یک استان و منطقه دیگر نیز شده باشند. شاید و صرفاً شاید، در رسومات و رفتارهای قدیمی، این گونه پیوندها موجب جلب آرای مردم یک منطقه به کاندیدای اهل یا داماد آن منطقه می‌شد اما با توجه به توسعه ارتباطات و تحول در فرهنگ و رفتار سیاسی مردمان، بویژه در عرصه انتخابات ریاست جمهوری که تفاوت‌های اساسی با انتخابات مجلس دارد، این گونه پیوندها در زمانه حاضر، دارای تأثیرات جدی بر رأی و نظر مردمان نیستند. بنابراین هیچیک از کاندیداها حق ندارد نسبت و تعلق خود به یک منطقه را به عنوان یک عامل قطعی در کسب حداکثر آرا در آن منطقه بداند و چنانچه چنین نشد، این موضوع را به عنوان یکی از دلایل و براهین محکم و حتمی برای وقوع تقلب در شمارش آرا به حساب آورد.

8- در انتخابات ریاست جمهوری، گذشته از این که چه تعداد کاندیدا در آن حضور داشته باشد، نهایتاً یک نفر پیروز انتخابات خواهد بود و آن یک نفر رئیس جمهور همه مردم ایران خواهد بود. بنابراین هیچیک از کاندیداها حق ندارد در صورت پیروزی در انتخابات به گونه‌ای رفتار کند یا سخن بگوید که خدای ناکرده موجب رنجش خاطر کسانی شود که در جریان انتخابات از دیگر کاندیداها حمایت کرده‌اند. تمامی کاندیداها باید هم ظرفیت پیروزی و هم ظرفیت باخت را داشته باشند و یا اگر ندارند، در خود به وجود آورند تا بتوانند در روز بعد از انتخابات، اخلاق و رفتاری متناسب با شأن ملت بزرگ ایران داشته باشند. 

9- در طول بیش از چهار دهه گذشته، شاهد توطئه‌گری‌ها و فتنه‌انگیزی‌های دشمنان ملت ایران بوده‌ایم و با تجربه‌ای که در این زمان طولانی به دست آمده است بخوبی می‌توانیم پیش‌بینی کنیم که آنها در جریان انتخابات ریاست جمهوری تمام توان خود را برای تخریب و بی‌اثر کردن آن به هر شیوه و طریق ممکن به کار می‌گیرند. بنابراین تمامی کاندیداها و اعضای ستادها و رسانه‌های حامی هریک از آنها باید در این زمینه کاملاً هوشیار باشند و هیچکس حق ندارد در زمین دشمن بازی کند.

10- فارغ از این که کدامیک از کاندیداها حائز اکثریت آرا شوند و مسئولیت سنگین و خطیر ریاست جمهوری را برعهده گیرند که شأن و جایگاهی جز خدمتگزاری به کشور و ملت ایران ندارد، پیروز نهایی و واقعی این انتخابات، ملت بزرگ و شریف ایران است، و روز بعد از انتخابات، روز جشن بزرگ پیروزی این ملت خواهد بود. بنابراین هیچیک از کاندیداها حق ندارد با طرح این ادعای خودخواهانه و دیکتاتورمآبانه که «یا من پیروز انتخاباتم یا تقلب شده است»‌، این جشن بزرگ ملی را که می‌تواند مایه عزت و سربلندی و موفقیت ملت ایران در ادامه مسیر خود باشد، به یک فتنه و آشوب و عزا تبدیل کند و دشمنان شکست خوردة در حال عقب‌نشینی را تهییج و ترغیب به تهاجم گسترده تازه‌ای به ایران و ایرانیان نماید. 

امید آن که چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، مایه تعالی و عزت و اقتدار و توانمندی هرچه بیشتر ملت بزرگ ایران و نظام جمهوری اسلامی و موجب شکست و ناامیدی و عقب‌نشینی هرچه بیشتر دشمنان ایران شود.